ΨΥΧΑΝΑΛΥΣΗ ΚΑΙ ΨΥΧΟΘΕΡΑΠΕΙΑ
|
ΤΟ ΠΡΟΪΟΝ "ΨΥΧΑΝΑΛΥΤΉΣ" ΚΑΙ Η ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ-ΟΔΗΓΙΕΣ ΧΡΗΣΗΣ
Με ποια κριτήριο πρέπει να επιλέξει κανείς έναν ψυχαναλυτικά προσανατολισμένο ψυχοθεραπευτή ή ψυχαναλυτή μέσα στην πληθώρα των "ειδικών" που υπάρχουν σήμερα;
Σίγουρα θα πρέπει ο θεραπευτής να έχει μια ολοκληρωμένη θεωρητική γνώση μέσα από παρακολούθηση ενός προγράμματος θεωρητικής εκπαίδευσης θεσμοθετημένο από μία ειδική επιστημονική ένωση αναγνωρισμένη πάνω στο εν λόγω αντικείμενο (π.χ. ψυχαναλυτκή εταιρεία, ένωση, κτλ). Η γνώση αυτή θα πρέπει να περιλαμβάνει οπωσδήποτε και κλινική ψυχοπαθολογία.
Επίσης θα πρέπει ο θεραπευτής να έχει αναλάβει την θεραπεία περιστατικών που προσέρχονται για κάποιο σύμπτωμα ή ζήτημα, με συστηματική εποπτεία από παλαιότερους και αναγνωρισμένους στο αντικείμενο συναδέλφους κατά τις συνεδρίες της οποίας συζητά το υλικό των περιστατικών που παρακολουθεί και εκπαιδεύεται στην καθοδήγηση της θεραπείας.
Ακόμα, θα πρέπει να είναι μέλος ειδικής επιστημονικής ένωσης αναγνωρισμένης πάνω στο εν λόγω αντικείμενο (ψυχαναλυτκή εταιρεία, ένωση, κτλ).
Ολα τα παραπάνω κριτήρια βέβαια ισχύουν για κάθε μορφή ψυχοθεραπείας και θα πρέπει να τα αναζητά κανείς σε κάθε είδος ψυχοθεραπευτή που πρόκειται να επιλέξει.
Ειδικά όμως για τους ψυχαναλυτικούς ψυχοθεραπευτές και τους ψυχαναλυτές ισχύει ένα επιπλέον κριτήριο το οποίο είναι "εκ των ουκ άνευ", βασικότερο όλων και το οποίο θα πρέπει οπωσδήποτε να πληρείται: Η προσωπική ανάλυση του θεραπευτή. Δεν μπορεί κάποιος να βρίσκεται στην καρέκλα του ψυχαναλυτικού θεραπευτή ή του ψυχαναλυτή αν πρώτα δεν έχει περάσει ο ίδιος από την πολυθρόνα ή το ντιβάνι του αναλυομένου, δεν έχει επεξεργασθεί σε ένα σημαντικό βαθμό τις δικές του ψυχικές συγκρούσεις και δεν έχει καταφέρει, αν όχι να τις επιλύσει, τουλάχιστον να έχει επιτύχει ώστε αυτές να μην παρεμβαίνουν στην λειτουργία του ως αντικειμενικού θεραπευτή.
ΒΡΑΧΕΙΕΣ ΨΥΧΟΘΕΡΑΠΕΙΕΣ
Πόσο χρονικό διάστημα μπορεί να διαρκέσει μια ψυχοθεραπεία;
Είναι ένα από τα πρώτα ερωτήματα που ο ενδιαφερόμενος θα θέσει στον θεραπευτή του. Η απάντηση δεν είναι εύκολο να δοθεί εξ' αρχής. Μπορεί να διαρκέσει μία και μόνο συνεδρία, μπορεί και μια ολόκληρη ζωή.
Στη σημερινή κοινωνική πραγματικότητα όπου κυριαρχούν οι γρήγοροι ρυθμοί και είναι περισσότερο από ποτέ πιεστική η ανάγκη για "γρήγορα" αποτελέσματα με το λιγότερο δυνατό κόστος, αναπτύχθηκε σε σημαντικό βαθμό η τάση της "βραχείας" σε διάρκεια ψυχοθεραπείας
Για κάποιες μορφές ψυχοθεραπείας όπως η γνωστικο-συμπεριφορική, η διαπροσωπική, κ.,ά., όπου οι τεχνικές που εφαρμόζονται επικεντρώνονται αποκλειστικά στην ανακούφιση από τα συμπτώματα ή την επίλυση ενός συγκεκριμένου ψυχοπιεστικού ζητήματος, η διάρκειά τους είναι εξ' ορισμού βραχεία, συγκεκριμένα κάποιων μηνών (10-20 συνεδρίες κατά μέσο όρο).
Για τις ψυχαναλυτικού τύπου όμως θεραπείες υπήρχε και υπάρχει η αντίληψη σε μεγάλο μέρος ανθρώπων ότι υποχρεωτικά διαρκούν πάρα πολύ, συνήθως χρόνια. Η αλήθεια είναι ότι σήμερα και οι ψυχαναλυτικές θεραπείες μπορεί να είναι βραχείας διάρκειας η οποία μπορεί να κυμαίνεται από μερικούς μήνες έως και ένα χρόνο (10-50 συνεδρίες). Στην περίπτωση αυτή οι ψυχαναλυτικές τεχνικές, το ψυχαναλυτικό πλαίσιο, η θεραπευτική σχέση και η ψυχαναλυτκή εργασία εν γένει έχουν έναν πιο βραχυπρόθεσμο στόχο: Την ανακούφιση από την υποκειμενική δυσφορία του συμπτώματος και την επαναφορά της λειτουργικότητας στον επιθυμητό βαθμό χωρίς περαιτέρω συνέχιση αν αυτά επιτευχθούν (Εφαρμοσμένη ψυχανάλυση).
Στη συνέχεια, βέβαια, ο θεραπευόμενος μπορεί να αισθανθεί την ανάγκη να συνεχίσει την ψυχαναλυτική διαδικασία σε ένα νέο επίπεδο όπου το επίκεντρο δεν είναι πια τόσο το σύμπτωμα όσο ο βαθύτερος και πάγιος τρόπος που συμπεριφέρεται, ζει, δρα και αλληλεπιδρά με τους άλλους, αυτό που ονομάζουμε δομή της προσωπικότητας (χαρακτήρα) και η οποία είναι το γενεσιουργό υπόστρωμα του συμπτώματος.. Η διαδικασία αυτή απαιτεί πολύ περισσότερο χρόνο και σταθερή προσπάθεια. Διάφορες μή -ψυχαναλυτικές βραχείες ψυχοθεραπείες που υπόσχονται αλλαγή στο επίπεδο δομής της προσωπικότητας σε σύντομο χρόνο με διάφορες τεχνικές, θεωρούμε ότι δεν έχουν βάση.
Πρέπει, τέλος να τονιστεί ότι όλα τα παραπάνω αποτελούν σχηματικές και κατά μέσο όρο εκτιμήσεις, καθώς η διάρκεια μιας ψυχοθεραπείας μπορεί να κυμαίνεται πάρα πολύ ανάλογα με τον συγκεκριμένο άνθρωπο και το συγκεκριμένο πρόβλημα που προβάλλει. Για παράδειγμα, μια ψυχοθεραπευτική προσέγγιση με υποστηρικτικά-συμβουλευτικά χαρακτηριστικά σε έναν άνθρωπο ο οποίος περνά μια κρίση λόγω κάποιων εξωτερικών ψυχοπιεστικών καταστάσεων και ο οποίος δεν έχει σοβαρές, άλυτες, ασυνείδητες ψυχοσυγκρούσεις, μπορεί να διαρκέσει ακόμα και 1-2 συνεδρίες. Απεναντίας, ένας άνθρωπος ο οποίος δεν αντιμετωπίζει κανένα εξωτερικό πρόβλημα και παρ' όλα τα θετικά που του συμβαίνουν, πάντα "δημιουργεί στον εαυτό του άγχος εκεί που δεν υπάρχει", πράγμα που συνδέεται με σοβαρές άλυτες ασυνείδητες ενδοψυχικές συγκρούσεις, μπορεί να χρειαστεί χρόνια ψυχαναλυτικής ψυχοθεραπείας.
ΨΥΧΟΘΕΡΑΠΕΙΑ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ
Αποτελεί πολυτέλεια η ψυχοθεραπεία και μάλιστα η ψυχαναλυτική σε καιρούς οικονομικής κρίσης;
Η απάντηση είναι όχι. Όταν στη ζωή του ανθρώπου επισυμβαίνουν ψυχοπιεστικά γεγονότα, όπως για παράδειγμα η τωρινή οικονομική κρίση, των οποίων οι επιδράσεις είναι συνεχιζόμενες και μακροχρόνιες αυξάνει η έκθεσή του σε παρατεταμένο stress τόσο σε ψυχικό όσο και σωματικό (βιο-φυσιολογικό) επίπεδο. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να "αδυνατίζουν" οι ψυχικοί μηχανισμοί άμυνας που έως τώρα χρησιμοποιούσε επιτυχώς για να αποτρέπει την ψυχική δυσφορία οπότε η ανάπτυξη συμπτωμάτων είναι πολύ ευκολότερη.
Ήδη οι στατιστικές μιλούν για αύξηση έως 30% της ψυχικής νοσηρότητας (κυρίως από κατάθλιψη και άγχος) καθώς επίσης και σημαντική αύξηση των αυτοκτονιών.
Η μη έγκαιρη ψυχοθεραπευτική παρέμβαση κάνει το άτομο να τείνει ασυνείδητα να δίνει αρνητικές ερμηνείες όσον αφορά το μέλλον, τον εαυτό του και τον κόσμο, και τα ελαφρά ενοχλήματα(π.χ. πτώση διάθεσης) να δώσουν τη θέση τους σε σοβαρά συμπτώματα που θα επηρεάσουν σε μεγάλο βαθμό την καθημερινή του λειτουργία και θα καταστήσουν απαραίτητη πιθανώς τη φαρμακευτική αγωγή. Επιπλέον η ψυχική νοσηρότητα αποτελεί ισχυρό προδιαθετικό παράγοντα και για την ανάπτυξη σωματικών ή ψυχοσωματικών νόσων. Παραδείγματος χάρη η χρόνια μη θεραπευμένη κατάθλιψη μακροπρόθεσμα τετραπλασιάζει τον κίνδυνο καρδιαγγειακής νόσου (πχ στεφανιαία νόσος -έμφραγμα μυοκαρδίου).
Πέρα όμως από το επίπεδο της πρόληψης ανάπτυξης συμπτωμάτων η ψυχοθεραπευτική παρέμβαση μπορεί να βοηθήσει το άτομο να κρατήσει ακέραιους και αποτελεσματικούς τους ψυχικούς εκείνους μηχανισμούς που είναι απαραίτητοι για την αντιμετώπιση αντίξοων εξωτερικών συνθηκών και περιστάσεων, όπως είναι μια οικονομική κρίση. Ετσι, η καθαρή αντίληψη της αντικειμενικής εξωτερικής κατάστασης και της κατάστασης εαυτού, η συνειδητοποίηση του βαθύτερου δυναμικού της προσωπικότητας, η ικανότητα για δράση, η μεγαλύτερη συνειδητή επίγνωση των ευάλωτων σημείων του ψυχισμού που οι δυσμενείς εξωτερικές συνθήκες επανενεργοποιούν και η ανάπτυξη εναλλακτικών στρατηγικών, μπορούν να βοηθήσουν το άτομο να μπορέσει να κάνει τις πλέον εύστοχες και βέλτιστες επιλογές.
|
